Miller
zdjęcia i tekst Robert Przybylski

     Lata dwudzieste upłynęły w USA pod znakiem wyścigów samochodowych. Doświadczenia zdobyte podczas wojny, w trakcie prac nad silnikami lotniczymi, a także wzorowanie się na wyczynowych autach europejskich doprowadziły do powstania wielu udanych konstrukcji. Louis Chevrolet, Fred i Augie Duesenbergowie należeli do ścisłej czołówki amerykańskich konstruktorów wyścigowych bolidów. Chyba największy sukces w tej dziedzinie odniósł jednak Harry Miller.

     Urodził się w rolniczym Wisconsin w 1875 roku, ale od pracy na roli wolał mechanikę. W wieku 17 lat wywędrował z domu i dwa lata później trafił do Los Angeles. Początkowo specjalizował się w przerabianiu zwykłych rowerów na wyścigowe, ale wkrótce zainteresował się automobilami. W 1905 roku zbudował swój pierwszy samojazd.

     Mimo braku odpowiedniego wykształcenia Miller miał doskonałe wyczucie konstrukcji i bardzo zdolnych współpracowników - Freda Offenhausera (szefa warsztatów)i Lea Goossena (głównego konstruktora). Ogólnie nakreślał im projekt, którego szczegóły opracowywał Goossen, a wykonywał - z niebywałą precyzją i dbałością o estetykę - warsztat Offenhausera. Oprócz kół, resorów i aparatów zapłonowych wszystkie części budowano na miejscu.

     Harry bywał bardzo szczery. Kiedy pewien multimilioner namawiał go do stworzenia zespołu wyścigowego, Miller odpalił: "Po co, pan mówi o silnikach jak głupiec!". Sam specjalnie nie przywiązywał jednak wagi do zachowania innych i nie był pamiętliwy. Nigdy nie denerwował się na mechanika, który wykonał zbyt lekką część. Gdy majstrowi na hamowni rozleciał się silnik wart 5000 dolarów, Miller powiedział jedynie: "Zobaczmy, jak szybko potrafimy zbudować następny". Gorzej natomiast, jeśli ktoś robił bardzo solidne (a więc zbyt ciężkie) części.

     Na początku Harry specjalizował się w produkcji gaźników, a w latach I wojny światowej zajmował się także konstruowaniem silników lotniczych. Pierwsze wyścigowe jednostki napędowe Millera pojawiły się w 1916 roku. Pięć lat później powstała klasyczna wyścigówka Miller 183. Miała 8-cylindrowy silnik, i typowy dla tej marki, kadłub tunelowy z wałem korbowym wkładanym od tyłu, od strony koła zamachowego, i dwoma wałkami rozrządu w głowicy.

     W 1922 roku pojawił się nieco zmniejszony i ulepszony model 122, a w 1926 - Miller 91, najsłynniejsza chyba amerykańska wyścigówka tego okresu. Półtoralitorwy silnik, wspomagany sprężarką, osiągał moc 285 KM! Auta produkowano z tylnym lub przednim napędem - obie wersje wygrywały 500-milowe wyścigi Indianapolis.

     Samochody Millera cieszyły się ogromnym powodzeniem, a producent wysoko cenił swój towar: za sprężarkowy motor 91 kazał płacić 5000 dolarów, 10 000 za kompletnego Millera 91 z tylnym napędem, 15 000 dolarów za przednionapedowego Millera 91. Nic dziwnego, że Harry kilkukrotnie zbił (i stracił) kilkusettysięczną fortunę. Pieniądze wydawał na realizację nowych pomysłów lub ulubione zwierzęta, których miał wiele na swym kalifornijskim ranczu.

      Spod ręki mistrza wyszedł Miller V-16 (na zdjęciach) z 1931 roku. Słynny konstruktor zmarł w 1943 roku. Tradycje założyciela koncernu kontynuowali Offenhauser i Goossen. Czterocylindrowy gaźnik Millera o pojemności 4,2 l przystosowali do aut wyścigowych. Ulepszone motory napędzane paliwem alkoholowym osiągały (bez sprężarek lub turboładowania) moc do 450 KM, czyli dwa razy tyle, ile wersja z połowy lat trzydziestych! Słynny Offy przetrwał w wyścigach Indianapolis aż do 1980 roku.